Ik weet niet of hij het zelf gemunt heeft, maar iedere keer als Jona Lendering het woord op zijn blog gebruikt, moet ik even grinniken. Kwakgeschiedenis. Beslist het leukste woord dat ik in jaren tegengekomen ben. Jona plakt dit etiket op verhalen over het verleden die duidelijk onzin en vaak expliciet volkomen onmogelijk zijn. Hij is er nog vrij voorzichtig mee, voor mij geldt het eigenlijk al voor elke speculatie, die niet als zodanig aangegeven is. Een mooi voorbeeld van zo’n kwakhistoricus is Erich von Däniken, die in 1969 met ‘Waren de goden kosmonauten?’ een behoorlijke bestseller produceerde. Ik las dat boek in de jaren ’70 en vond het toen geweldig. Om een paar redenen. Ten eerste ben ik een liefhebber van science fiction, dus alles over buitenaardse beschavingen vind ik snel interessant. Verder heeft de wetenschap mij al jong de neus laten stoten. Las ik in de KIJK een mooi verhaal, dan kwam ik er een paar jaar later achter dat er niets van klopte. Wetenschappers hielden elkaar de hand boven het hoofd, bleven hardnekkig vasthouden aan de bestaande consensus en nieuwe ideeën werden weggelachen. Ik overdrijf wellicht, maar ik was natuurlijk nog jong. Dus een radicaal ander verhaal, zoals dat van Von Däniken, ging erin als koek. Stand with the underdog. Afgelopen zaterdag stond er een artikel over hem in de Volkskrant en barstte de discussie meteen weer los.
Tagarchief: fictieve non-fictie
Het ware zelf
Ik las een aardig stukje op brainwash.nl (de naam zegt het al) over de eeuwige zoektocht naar het ware zelf. Deze keer werd Confucius maar weer eens van stal gehaald. Niets ten nadele overigens van deze gemoedelijke Chinese wijsgeer, die ik in een ver verleden ook een tijd hartstochtelijk gelezen heb. De strekking van het verhaal was dat je niet op zoek moet naar je ware zelf, maar gewoon een nieuw zelf moet creëren. Ongeveer mijn motto: ‘beter ten hele gedwaald dan ten halve gekeerd’. Het stukje is wat tendentieus, maar in elk geval raadt het het lezen van de filosofen zelf aan. Ik verbaas mij regelmatig over de constante stroom zelfhulpboeken, die maar blijft voortduren, en nog immer gretig aftrek vindt. Allemaal van die lui die het licht gezien denken te hebben en jou daar dan mee lastigvallen. Ik heb er ook wel eens één doorgeworsteld, maar kon er niet opgewonden van raken. Dan liever een Confucius lezen, een Augustinus, een Ouspensky of een Sogyal Rinpoche. Filosofie geeft geen pasklare oplossing, maar zet aan tot zelf denken en dat leek mij altijd zinniger dan zo’n 10-stappenplan om een gelukkiger mens te worden. Trouwens, gelukkig ben ik al, dus dan is zo’n boek sowieso geen optie.